Usuwanie przebarwień
Usuwanie przebarwień
Przebarwienia, to widoczne gołym okiem, plamki lub plamy, ciemniejsze od otaczającej je zdrowej skóry. Przebarwienia bardzo często powstają przy udziale światła słonecznego i często są po prostu nagromadzeniem melaniny - barwnika skóry produkowanego w odpowiedzi na promienie ultrafioletowe. Czasem jednak niewielka plamka na skórze może być wynikiem zwiększenia ilości nie tylko samego barwnika, ale także produkujących go komórek - melanocytów.
Mogą pojawić się na czole, policzkach, nosie, dłoniach i dekolcie, rzadko na żuchwie. W skrajnej postaci, może dochodzić do przebarwień w formie pasów w środkowej części twarzy. Dotyczą 30% kobiet po trzydziestym roku życia i 90% po pięćdziesiątym.
Przyczyny powstawania przebarwień:
1) pod wpływem promieniowania słonecznego dochodzi do samoistnego pojawiania się przebarwień o podłożu hormonalnym:
- ciąża,
- stosowanie doustnej antykoncepcji,
- stosowanie zastępczej terapii hormonalnej,
- okres menopauzy,
- inne kuracje hormonalne,
2) choroby wątroby,
3) niedoczynność nadnerczy,
4) nadczynność tarczycy,
5) działanie substancji fitotoksycznych lub fotoalergizujących, znajdujących się w lekach, kosmetykach, mydłach;
Podział przebarwień:
Naskórkowe:
1) związane z nadmierną liczbą melanocytów w naskórku
2) związane z nadprodukcją melaniny przez prawidłową liczbę melanocytów:
Piegi (ephelides) to liczne drobne (wielkości 1-5 mm), nieregularne, jasno - lub ciemnobrązowe plamki powstające pod wpływem światła słonecznego, dlatego najczęściej występują na skórze twarzy i kończyn górnych. Piegi pojawiają się we wczesnym dzieciństwie, ok. 2 roku życia, potem stopniowo ich przybywa, a w starszym wieku ilość piegów zwykle maleje. Piegi są gładkie, nie wystają ponad poziom skóry. Przyczyną brązowego zabarwienia jest nadmiar melaniny, przy prawidłowej ilości melanocytów. Powstawanie piegów jest uwarunkowane genetycznie i dziedziczy się jako cecha autosomalna, dominująca. Piegi występują z jednakową częstością u kobiet i u mężczyzn, szczególnie często pojawiają się u osób o jasnej skórze i o jasnych lub rudych włosach. Pod wpływem światła słonecznego piegi stają się ciemniejsze i bardziej widoczne.
Melasma (ostuda, chloasma) jest jednym z najczęstszych przebarwień występujących głównie u kobiet. Pojawiają się najczęściej po 30 roku życia. Rola czynników powodujących schorzenie jest nie do końca wyjaśniona. Są to przebarwienia nieregularne, ostro ograniczone brązowe plamy bez oznak zapalenia, umiejscowione na twarzy (czoło, policzki, wargi górne). Symetria ognisk sprawia, że przybiera ona wygląd maskowaty. Najczęstsza jest forma objawowa, występująca w czasie ciąży, podczas stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych (chloasma uterinum) – u 10-20% kobiet, leków (np. hydantoiny) oraz w czasie zaburzeń endokrynologicznych (nadczynność tarczycy, choroby jajników). Wykwity nasilają się podczas intensywnej ekspozycji na ultrafiolet ( w tym solarium)
Plamy soczewicowate starcze (letingines seniles) zostały nazwane tak z powodu swojego wyglądu zbliżonego do ziaren soczewicy. Są to okrągłe lub owalne, wyraźnie oddzielone od zdrowej skóry, niewielkie plamki w kolorze od jasnego brązu do prawie czarnego. Tworzą się w miejscach nieosłoniętych przed działaniem promieniowania ultrafioletowego (również tego z solarium), głównie na twarzy, grzbietach dłoni i szyi, a także przedramionach i podudziach. Najczęściej pojawiają się między 30 a 50 rokiem życia. W miarę upływu czasu plamy te mogą się powiększać i przybierać coraz ciemniejsze zabarwienie.
Przebarwienia pozapalne mogą wystąpić w miejscach, gdzie wcześniej występowały zmiany trądzikowe, niektóre wysypki skórne (np. ospa wietrzna), oparzenia słoneczne, uczulenia, urazy.
Skórne: melanina zlokalizowana w makrofagach okołonaczyniowych w warstwie brodawkowej
Mieszane: cechy przebarwień naskórkowych i skórnych
Rodzaj przebarwienia można określić oglądając skórę oświetloną lampą Wood\'a - jest to integralna część badania skóry.
Miejsca, w których najczęściej pojawiają się przebarwienia:
policzki
górna warga
broda
czoło
nos
Profilaktyka:
Podstawą leczenia przebarwień jest skuteczna ochrona przeciwsłoneczna. Obejmuje ona ograniczenie ekspozycji na promieniowanie słoneczne w godzinach południowych, stosowaniu zewnętrznych preparatów chroniących przed UVB i UVA, noszeniem odzieży osłaniającej ciało.
Preparaty przeciwsłoneczne powinny zawierać filtry fizyczne bądź mieszaninę filtrów chemicznych i fizycznych. Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna powinna być stosowana w Polsce od kwietnia do końca września. Osoby pracujące przy oświetleniu jarzeniowym powinny stosować kremy z filtrami przez cały rok, niezależnie od pory roku.
Leczenie
Miejscowe:
A. Hydroksykwasy:
Alfa – hydroksykwasy (np. glikolowy, mlekowy, cytrynowy, szczawiowy)- kwas glikolowy stosowany jest najczęściej; oprócz poprawy kolorytu skóry, przyspiesza odnowę komórkową, redukuje zmarszczki, poprawia nawilżenie i fakturę skóry,
Beta – hydroksykwasy (np. salicylowy zawarty w płynie Jessnera) – stężenia 3-5% kwasu salicylowego powodują złuszczanie naskórka,
Wielohydroksykwasy (np. glukonolakton, kwas laktobionowy, mleczan kwasu glukonowego) - dają lepsze efekty kliniczne u osób z wrażliwą skórą, w trądziku różowatym, zaburzeniach rogowacenia;
B. Hydrochinon – w stężeniu 2% stosowany do usuwania i rozjaśniania plam soczewicowatych, piegów, ostudy, przebarwień pozapalnych. Nie wykazuje właściwości alergizujących, nie powoduje odbarwień zdrowej skóry. Połączenie hydrochinonu z kwasem glikolowym powoduje silniejsze jego działanie nawet przy mniejszym stężeniu.
C. Pochodne witaminy A (tretinoina, isotretinoina) – o sile działania zbliżonej do hydrochinonu, ale muszą być stosowane dłużej. Obarczone ryzykiem wystąpienia objawów niepożądanych: świądu, rumienia, złuszczania i suchości skóry.
D. Kwas kojowy – blokuje enzym biorący udział w syntezie melaniny; ma też działanie przeciwbakteryjne, zapobiega tworzeniu wolnych rodników.
E. Kwas azelainowy – wykorzystywany w leczeniu ostudy, przebarwień w przebiegu trądzika różowatego i pospolitego, odczynów fototoksycznych i fotoalergicznych. Ma średnią moc działania, nie wywiera wpływu na piegi, plamy soczewicowate, brodawki łojotokowe i znamiona barwnikowe.
Światło lasera wybiórczo pochłaniane jest przez melaninę, podgrzewa komórki zawierające barwnik powodując ich zniszczenie. Najlepsze efekty uzyskuje się stosując lasery Ng:Yag, rubinowe oraz żródła światła (IPL) w leczeniu: piegów, plam soczewicowatych, przebarwionych brodawek łojotokowych, a także przebarwień polekowych.
Peeling - Cosmelan jest najskuteczniejszą kuracją wybielającą w porównaniu do terapii depigmentacyjnych dostępnych obecnie na rynku. Zawiera czynniki rozjaśniające o natychmiastowym działaniu. Nie posiada substancji o działaniu keratolitycznym.
Metoda mechanicznego ścierania naskórka z użyciem głowic diamentowych bądź korundu (tlenku glinu). Pod względem głębokości ścierania i skuteczności odpowiada peelingowi chemicznemu i uszkadza skórę w mniejszym stopniu niż dermabrazja laserowa. Stosowana do usuwania plamistych nierównomiernych przebarwień.
Krioterapia
Leczenie zimnem daje satysfakcjonujące wyniki w przypadku rogowacenia starczego, plam soczewicowtych, brodawek łojotokowych.
Metody chirurgiczne - stosowane w celu usunięcia np. znamion barwnikowych