Ochrona przeciwsłoneczna
SŁOŃCE - PRZYJACIEL CZY WRÓG
Skóra ludzka jest narządem łączącym ustrój z otaczającym środowiskiem i jednocześnie stanowiący barierę, która osłania narządy wewnętrzne przed niekorzystnym wpływem tego środowiska. Promienie słoneczne kojarzą się nam nieodłącznie ze zdrowiem i dobrym samopoczuciem. Trzeba jednak pamiętać, że słońce niesie ze sobą również i pewne zagrożenie.
Korzyści:
Udział w syntezie witaminy D3 (wpływ na stan kości)
Wpływ na syntezę melatoniny – hormonu poprawiającego samopoczucie
Opalenizna poprawia urodę, jest postrzegana jako objaw zdrowia
Leczenie niektórych chorób skóry, np. łuszczycy, wyprysku
Wady:
Oparzenia słoneczne
Reakcje alergiczne
Osłabienie systemu immunologicznego - prowokowanie wystąpienia objawów niektórych chorób ogólnoustrojowych (np. tocznia rumieniowatego)
Ryzyko wystąpienia nowotworów skóry (raki, czerniak),
Fotostarzenie skóry
Charakterystyka promieniowania słonecznego
Promieniowanie słoneczne jest promieniowaniem elektromagnetycznym i obejmuje promieniowanie podczerwone, światło widzialne oraz promieniowanie ultrafioletowe (UV).
Promieniowanie podczerwone dociera do najgłębszej warstwy skóry, powodując rozszerzenie naczyń krwionośnych, które może być przyczyną uczucia gorąca podczas opalania.
Promieniowanie ultrafioletowe zostało podzielone na trzy główne zakresy o różnych efektach biologicznych:
1. UVA
2. UVB
3. UVC
Im promieniowanie jest krótsze, tym większa jest jego energia. Działanie promieniowania UV na skórę człowieka zależy od: położenia geograficznego, zawodu, sposobu życia, wieku, zanieczyszczenia środowiska oraz pory roku i dnia.
UVA
Jest to promieniowanie o długości 320-400 nm przenikające do skóry właściwej. Ma ona właściwości bardziej barwnikowe (wywołuje plamy pigmentacyjne i zaburzenia komórkowe) niż rumieniogenne. Jego bezpośredniego działania nie odczuwamy. Penetrując do skóry promienie UVA uszkadzają włókna kolagenu i elastyny oraz osłabiają mechanizmy odpornościowe. Wyrządzone przez nie szkody są nieodwracalne (starzenie się skóry, nadmierne wysuszenie) i najczęściej ujawniają się po wielu latach. Promieniowanie UVA jest duże od wschodu do zachodu słońca i około 50 % ekspozycji na nie ma miejsce w cieniu.
UVB
Ma bardzo silne właściwości rumieniotwórcze. Jest falą o długości 290 – 320 nm. Działa na powierzchni skóry (penetruje tylko do naskórka) powodując zwiększoną syntezę barwnika skóry, oparzenia słoneczne oraz przy długotrwałej ekspozycji raka skóry. Szczyt promieniowania UVB przypada na południe. Ponadto warto wspomnieć, że szyby dzienne i samochodowe chronią przed nim a przepuszczają UVA.
Właściwa opalenizna wywołana jest promieniowaniem UVA i UVB. Powstaje ona po 72 godzinach nasłonecznienia i związana jest ze zwiększeniem liczby komórek barwnikowych a także wzrostem syntezy melaniny.
UVC
To promieniowanie o krótkiej fali poniżej 280 nm. Jest najbardziej szkodliwe i niebezpieczne, ale prawie całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery i nie dociera do powierzchni Ziemi.
Skóra poddana przewlekłemu działaniu promieni słonecznych ulega pogrubieniu, staje się szorstka i nieelastyczna a w końcu może ulegać zanikowi i ścieńczeniu. Tworzą się głębokie zmarszczki i bruzdy, różnego rodzaju przebarwienia i odbarwienia. Najczęstszymi zmianami są piegi, plamy soczewicowate, barwnikowe ogniska rogowacenia słonecznego i łojotokowego oraz barwnikowe postacie raków podstawnokomórkowych.
Należy unikać tego, należycie chroniąc skórę przed promieniami słonecznymi!
Ochrona przeciwsłoneczna
Skóra jest wyposażona w naturalny kapitał słoneczny, czyli mechanizmy obronne wobec promieni UVB i UVA, do których należą:
opalenizna
pogrubienie warstwy rogowej naskórka
proces odnowy komórkowej
Kapitał ten zależy od takich cech jak fototyp, wiek oraz skłonności dziedziczne. Jednak naturalne mechanizmy ochronne skóry nie zawsze wystarczają. Wówczas istnieje konieczność sięgnięcia po odpowiednie preparaty chroniące przed promieniami słonecznymi. Zewnętrznymi środkami chroniącymi przed światłem są na ogół preparaty kosmetyczne, zawierające w swoim składzie substancje (filtry) ograniczające kontakt skóry z promieniami ultrafioletowymi.
Rodzaje filtrów
chemiczne - protekcyjne działanie opiera się na absorpcji promieni UV,
fizyczne - chronią skórę wskutek. odbijania lub rozpraszania promieni UV;
Cechy idealnego preparatu do ochrony przeciwsłonecznej:
idealna tolerancja
wysokiej klasy właściwości kosmetyczne
brak toksyczności
wodoodporność
wysoka efektywność zarówno wobec promieni UVA jaki i UVB
korzystne cechy fizykochemiczne (bezbarwny, bezwonny, bez połysku, nietłusty)
wysoki międzynarodowy wskaźnikiem SPF ( sun protective factor = stopień ochrony przeciwsłonecznej)
Substancje najnowszej generacji chroniące przed słońcem najczęściej zawierają mieszaninę kilku filtrów chemicznych oraz filtr fizyczny. Takie połączenie ma za zadanie poszerzenie zakresu działania ochronnego poszczególnych preparatów.
SPF to sun protective factor = stopień ochrony przeciwsłonecznej. Według zaleceń Unii Europejskiej najwyższy faktor to obecnie 50+, chociaż na rynku spotkać można jeszcze produkty oznaczone faktorem 100. SPF oznacza, że po nałożeniu preparatu do momentu wystąpienia rumienia, czyli zaczerwienienia skóry można przebywać na słońcu tyle razy dłużej, ile wynosi wartość SPF. W naszej szerokości geograficznej w lecie czas do wystąpienia rumienia w przypadku nie stosowania ochrony przeciwsłonecznej waha się przeciętnie od 10-30 minut.
Przykład:
Produkt z SPF 30
Czas bez ochrony do uzyskania rumienia: 10-30 min.
10x30=300 min. (5 godzin),
30x30=900 min. (15 godzin).
Czas bezpiecznego przebywania na słońcu: 5-15 godzin (średnio 10 godzin).
Należy jednak pamiętać, że preparat musimy rozprowadzać grubą i jednolitą warstwą. Istotny jest także fakt, że nasze wyliczenia nie biorą pod uwagę pocenia się, tarcia ręcznikiem czy piaskiem, które w sposób istotny redukują wartość ochronną preparatu. Z tego względu, ażeby utrzymać właściwą ochronę przed promieniowaniem UV, konieczne jest kilkukrotne aplikowanie preparatu na skórę w czasie przebywania na słońcu.