Cera to potoczne określenie powierzchni skóry twarzy i jej cech. Rozróżniamy cztery podstawowe typy cer: normalna, sucha, tłusta i mieszana. Podział ten zależy od rozmieszczenia gruczołów łojowych (porów) w skórze, ich czynności oraz w konsekwencji ich działania. Gruczoły łojowe umiejscowione są w skórze w ścisłym związku z włosami a największe ich skupiska obserwuje się w następujących okolicach: nos, czoło, broda, okolica mostka, na plecach, niewielka ilość uchodzi wokół czerwieni warg. Nie wszystkie gruczoły wykazują taką samą aktywność. Najbardziej nasilone wydzielanie występuje w okolicach czoła, nosa a znacznie mniej na brodzie. Oczywiście nie u wszystkich osób produkcja łoju jest tak samo nasilona. Uzależniona jest ona od wieku, unaczynienia skóry, wpływu hormonów i temperatury zewnętrznej. W okresie dojrzewania i podczas przekwitania wydzielanie łoju gwałtownie wzrasta w porównaniu z innymi okresami życia. Mineralokortykoidy i glikokortykoidy oraz androgeny zwiększają wydzielanie łoju. Zimno oraz niedostateczne ukrwienie nasilają wydalanie gruczołów łojowych. Każda cera, zarówno normalna, sucha, tłusta jak i mieszana może być cerą naczynkową, może być również cerą wrażliwą (lub nawet nadwrażliwą), cera tłusta lub mieszana w pewnych okresach życia może być równocześnie cerą trądzikową, i jeszcze jeden typ cery - atroficzna czyli cera przedwcześnie się starzejąca (najczęściej zdarza się ten przypadek u posiadaczy cery suchej, czasami normalnej). Dodatkowo występuje jeszcze cera zniszczona.
- różowa, gładka, jędrna, napięta, dobrze odżywiona,
- właściwie reaguje na warunki atmosferyczne (takie jak wiatr, słońce, mróz) oraz na wodę i mydło,
- niewidoczne są na niej naczynia krwionośne, plamy barwnikowe, nie występuje problem łuszczenia, niewidoczne są zaskórniki,
- ślad tłuszczu na lusterku jest ledwie widoczny, zmarszczka ginie natychmiast, nakreślony znak jest ledwo widoczny, szybko ginie.
- występuje tylko u dzieci do okresu pokwitania;
- szarożółta,
- zazwyczaj dość gruba, o błyszczącej powierzchni,
- widoczne rozszerzone pory z zaskórnikami,
- słabo ukrwiona, rano często blada,
- rzadko zdarzają się rozszerzone naczynka,
- dobrze reaguje na czynniki atmosferyczne: zimno, wiatr i słońce oraz na wodę i mydło,
- dużo silniejsze znaczenie mają czynniki wewnętrzne, takie jak stres, zaburzenia hormonalne, napięcia nerwowe i zaburzenia układu trawiennego,
- stosunkowo późno rozpoczyna się okres jej starzenia,
- zaleta: w wieku starszym, czy podeszłym, nie ulega wysuszeniu,
- wada: dosyć częste powikłania trądzikowe oraz nieestetyczny wygląd,
- nie występuje w dzieciństwie; jej objawy pojawiają się dopiero po okresie pokwitania, ok. 12 roku życia, co jest związane ze wzmożoną stymulacją hormonalną gruczołów płciowych i gruczołów łojowych,
- jasna, cienka, mało elastyczna, gładka,
- mogą na niej występować przebarwienia,
- pojawia się sieć rozszerzonych naczyń krwionośnych,
- może się łuszczyć,
- reaguje zaczerwienieniem na mydło, wodę i warunki atmosferyczne,
- szybko się starzeje, a pielęgnowana niewłaściwie staje się cerą starczą,
- ok. 20. roku życia zaczynają pojawiać się pierwsze zmarszczki wokół oczu, ust i szyi, co wymaga podjęcia działań od początku ich występowania, gdyż już w młodym wieku skóra taka staje się coraz cieńsza, wręcz pergaminowa,
1) Czynniki zewnątrzpochodne:
- czynniki środowiskowe (działanie niskich i wysokich temperatur, działanie promieni UV, działanie suchego powietrza),
- czynniki związane z codzienną pielęgnacją ciała (zasadowe mydła, detergenty, zbyt częste kąpiele, kąpiele w gorącej wodzie),
- czynniki związane ze środowiskiem zawodowym (klimatyzacja, światło jarzeniowe, substancje drażniące, alergizujące),
- stosowanie retinoidów (miejscowo i ogólnie),
- niedobory żywieniowe;
2) Czynniki wewnątrzpochodne:
- zaburzenia uwarunkowane genetycznie dotyczące procesu rogowacenia i funkcjonowania naskórka (łuszczyca, atopowe zapalenie skóry i itp.),
- schorzenia przebiegające z nieprawidłowym wydzielanie łoju i potu (AIDS, stwardnienie rozsiane, różnie schorzenia neurologiczne),
- schorzenia ogólnoustrojowe (przewlekła niewydolność nerek, niedoczynność tarczycy, kacheksja)
- proces starzenia się skóry;
1) demakijaż - mleczko lub śmietanka o gęstszej konsystencji - preparaty te powinny spełniać nie tylko funkcję oczyszczającą skórę czyli usuwać zanieczyszczenia na skórze, ale także nie naruszać bariery ochronnej; wskazane byłoby również, aby pełniły funkcję nawilżającą, a także łagodzącą podrażnienia; mleczko można stosować jako preparat do demakijażu, a także jako środek zastępujący mydło w codziennej pielęgnacji.
2) mycie twarzy - delikatne żele lub pianki i najlepiej chłodna woda, unikać mydła,
3) tonizacja skóry - tonik bezalkoholowy, ze wskazaniem dla skór suchych; tonik działa odświeżająco, wygładza naskórek, ma również działanie nawilżające, a nawet natłuszczające,
4) kremy pielęgnacyjne o działaniu odżywczym, nawilżającym, a także regenerującym - na dzień lżejszy krem; na noc tłusty lub półtłusty; kremy w ciągu dnia powinny być aplikowane kilkakrotnie,
5) makijaż - podkłady w kremie, bo dodatkowo nawilżają skórę i chronią ją przed czynnikami zewnętrznymi; kosmetyki kolorowe takie jak cienie do powiek czy róż również o kremowej konsystencji, bo sypkie na wysuszonej skórze nie wyglądają zbyt estetycznie,
6) zabiegi specjalne:
- peeling twarzy, szyi i dekoltu – raz w tygodniu; unikać preparatów złuszczających typu gommage oraz peelingów z ziarnistościami,
- maseczka głęboko nawilżająca,
7) ochrona przeciwsłoneczna;
1) Naturalny czynnik nawilżający (NMF) - kompleks substancji (mocznik, aminokwasy, pyrolidonowy kwas karboksylowy, kreatyna) o działaniu silnie hydrofilnym; niedobór NMF w warstwie rogowej sprawia, że skóra staje się sucha, szorstka mniej elastyczna oraz pojawiają się drobne zmarszczki,
2) Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT): kwas α-linolenowy, linolowy , arachidonowy oraz kwas γ- linolenowy (z szeregu kwasów Ω-6):
- mechanizm działania: łatwo się wchłaniają, mają działanie przeciwalergiczne, przeciwzapalne, biorą udział w produkcji sebum, hamują proces utraty wody oraz opóźniają proces rogowacenia naskórka,
- niedobór: w atopowym zapaleniu skóry powoduje łuszczenie się skóry, jej wysuszenie, szorstkość, prowadzi do obniżenia odporności na infekcje, zaburzeń krążenia oraz kruchości naczyń,
- surowce, z których otrzymuje się NNKT to, m.in.: olej wiesiołkowy, olej awokado, olej migdałowy, olej lniany, olej brzoskwiniowy, olej winogronowy, olej orzechowy, olej z kiełków pszenicy
3) Humektanty - preparaty o właściwościach higroskopijnych, stosowane w nawilżaniu skóry na zasadzie okluzji:
wazelina:
- produkt destylacji ropy naftowej,
- zmniejsza utratę wody ze skóry do 98%,
- posiada zdolność dyfundowania do rezerwuaru lipidów międzykomórkowych i przenikania w głąb naskórka,
- przyśpiesza biosyntezę lipidów,
- zwiększa szczelność bariery lipidowej (prowadzi to do zatrzymania wody, a także chroni przed wnikaniem alergenów i innych szkodliwych substancji do skóry),
glicerol:
- posiada zdolność wiązania i zatrzymywania wody,
- emulsje zawierające glicerol długotrwale ograniczają przeznaskórkową utratę wody oraz powodują wygładzenie powierzchni skóry,
mocznik:
- substancja nawilżająca i złuszczająca (w stężeniu powyżej 10%),
- stosowany w odpowiednim stężeniu jest skuteczniejszy od wazeliny w leczeniu suchej skóry,
- preparaty o działaniu nawilżającym zawierające mocznik zmniejszają przeznaskórkową ucieczkę wody oraz zwiększają biosyntezę lipidów;
4) α-hydroksykwasy (gł. kwas glikolowy) stosowane w kosmetyce głównie do usuwania martwych komórek naskórka i stymulacji odnowy komórkowej; w efekcie ich stosowania wzrasta zawartość ceramidów w warstwie rogowej naskórka, poprawia się nawilżenie skóry oraz dochodzi do wzmocnienia bariery naskórkowej;
5) Emolienty - substancje o działaniu nawilżającym, okluzyjnym; pomagają odbudować barierę lipidową; mogą mieć postać kremu, maści, lotionu, olejku do kąpieli, emulsji - należy stosować je kilkakrotnie w ciągu dnia ze względu na krótkotrwałe działanie:
lanolina - podobny skład do wydzieliny gruczołów łojowych – sebum, tworzącej okluzyjną warstwę na powierzchni naskórka; uzupełnia barierę lipidową oraz hamuje przeznaskórkową utratę wody (TEWL),
sterole - hamują utratę wody, występują w sebum i w barierze lipidowej naskórka, wspomagają odbudowę cementu międzykomórkowego; w kosmetyce stosuje się sterole zwierzęce-cholesterol oraz roślinne-fitosterole,
olej ogórecznikowy:
- otrzymywany z nasion ogórecznika lekarskiego,
- zawiera kwas gamma-linolenowy (GLA), flawonoidy, garbniki, śluzy, kwasy organiczne oraz rozpuszczalną krzemionkę,
- przeznaczony do skóry wrażliwej, suchej, skłonnej do alergii, dojrzałej,
- poprawia elastyczność oraz wygładza starzejącą się skórę, likwiduje stany zapalne, chroni przed infekcjami poprzez wzmocnienie bariery naskórka,
olej z wiesiołka:
- zawiera kwas linolowy, kwas gamma-linolenowy (GLA), alfa-linolowy, polifenole, kwas oleinowy, kwas palmitynowy oraz kwas stearynowy,
- łagodzi podrażnienia skóry, chroni przed infekcjami, wspomaga leczenie trądziku, działa ujędrniająco i regenerująco,
olej rokitnikowy:
- dzięki zawartości witaminy E przyśpiesza odnowę tkanek, zapobiega powstawaniu uszkodzeń, a tym samym chroni przed transepidermalną utratą wody,
- utrudnia przenikanie przez skórę substancji drażniących, zapobiega powstawaniu stanów zapalnych i podrażnień, a istniejące łagodzi,
- leczy uszkodzenia skóry wywołane działaniem promieniowania słonecznego,
olej z zarodków pszennych:
- do skóry wrażliwej, skłonnej do uczuleń,
- opóźnia procesy starzenia dzięki działaniu przeciwrodnikowym, działa kojąco, przeciwzapalnie, normalizuje stany zapalne, zmniejsza wrażliwość na działanie promieni słonecznych, zapobiega przeznaskórkowej utracie wody;
6) Preparaty kojące i łagodzące:
alantoina ma działanie kojące i łagodzące, regeneruje skórę, pobudza ziarninowanie uszkodzonej tkanki; stosowana w kosmetykach przeciw podrażnieniom skóry, łagodzi oparzenia słoneczne, zmniejsza zaczerwienienie skóry, przyspiesza gojenie skóry,
gliceryna posiada właściwości łagodzące, wygładza oraz doskonale nawilża suchą skórę,
D-pantenol (naturalny prekursor witaminy B5):
- pomaga w leczeniu stanów zapalnych, łagodzi objawy alergii, dlatego często stosowany jest w kosmetykach hypoalergicznych,
- bardzo dobrze nawilża skórę, łagodzi podrażnienia oraz przyśpiesza gojenie ran,
- zalecane jest stosowanie pantenolu na skórę podrażnioną przez promienie słoneczne oraz starzejącą się skórę,
- korzystnie wpływa na paznokcie i włosy, wzmacnia je i nawilża,
śluzy:
- substancje pochodzenia roślinnego, pęczniejące w wodzie i tworzące roztwór koloidalny,
- zastosowane na skórę w formie maski nie są wchłaniane przez skórę, ale tworzą na niej powlekający film ochronny,
- działają zmiękczająco, odświeżająco, łagodzą podrażnienia, nawilżają skórę, leczą ogniska alergii, łagodzą świąd, likwidują spierzchnięcia, zapobiegają nadmiernej transepidermalnej utracie wody,
- najważniejsze surowce śluzowe otrzymywane są z prawoślazu, nasion lnu, nasion kozieradki, kwiatu malwy czarnej;
- bardzo cienka, mało elastyczna,
- odkształcenie po jej naciągnięciu utrzymuje się krócej niż na skórze suchej,
- może się przetłuszczać lub przesuszać,
- w powiększeniu wyraźnie widać na niej pory,
- głównym powodem odwodnienia skóry jest niewłaściwe krążenie wody w głębszych warstwach naskórka;
1. wprowadzanie do naskórka substancji, które potrafią wiązać ze sobą cząstki wody znajdujące się w skórze,
2. stworzenie takiej bariery na powierzchni naskórka, której woda migrująca z wewnętrznych warstw skóry nie będzie w stanie swobodnie sforsować.
Uwaga: Odwodnienie może dotyczyć każdego typu skóry, nawet tłustej i skłonnej do zmian trądzikowych. Zawsze towarzyszy skórze suchej – zatem każda skóra sucha jest jednocześnie odwodniona.
- nieodpowiednie mycie - mydło ma odczyn zasadowy i usuwa z powierzchni naskórka płaszcz hydrolipidowy czyniąc warstwę rogową niezabezpieczoną i narażoną na utratę odpowiedniego nawilżenia,
- tryb życia - picie niedostatecznej ilości wody, stosowanie niewłaściwych kosmetyków, palenie papierosów (składniki dymu tytoniowego ograniczają przepływ krwi w kapilarach, co zmniejsza nawilżanie i odżywianie komórek skóry),
- choroby i leki - niektóre choroby ogólnoustrojowe mogą powodować odwodnienie organizmu, w tym skóry; leki diuretyczne, preparaty wysuszające śluzówki w leczeniu infekcji,
- nieodpowiednie nawilżanie - kosmetyki nawilżające o zbyt lekkiej konsystencji,
- zbyt częste peelingowanie skóry - zniszczenie spójności komórek skóry w niektórych typach cery, co redukuje jej zdolność do utrzymania odpowiedniej wilgotności,
- klimatyzacja i klimat - skóra szybko traci nawilżenie w klimatyzowanych i przegrzanych pomieszczeniach,
- niezbilansowana dieta - spożycie nadmiernej ilości soli;
oleje roślinne, ciekłe woski, lanolina - substancje tłuszczowe, które tworzą na powierzchni skóry wyczuwalny tłustawy film. Ich zadaniem jest głównie utrudnianie wodzie przemieszczania się na zewnątrz skóry. Nadają się głównie dla skóry suchej,
proteiny (np. jedwabne, z migdałów, pszenicy lub brzoskwiniowe oraz kolagen i elastyna), cukry (np. kwas hialuronowy) - substancje tzw. hydrofilowe, czyli rozpuszczalne w wodzie. Tworzą na skórze wodny film o podobnym działaniu, jak tłuszczowy, jednak jest on prawie niewyczuwalny na skórze. Składniki świetne dla skóry tłustej i mieszanej,
ceramidy, pochodne cholesterolu, fosfolipidy i kwasy tłuszczowe - składniki tłuszczowe, które wbudowują się w warstwę lipidową skóry i uzupełniają brakujące części cementu międzykomórkowego,
gliceryna, aminokwasy, pantenol, sole kwasu glikolowego - związki hydrofilowe o małych cząsteczkach, które mają właściwości wiązania wody (na kilka godzin). Są podobne do składników NMF (kompleks naturalnych składników naskórka, które wychwytują i zatrzymują wodę).
Kuracją wspomagającą leczenie skóry odwodnionej, może być także dieta lub suplementy bogate w NNKT - Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe zwane dawniej witaminą F (np. częstsze spożywanie tłustych ryb morskich lub suplementacja kapsułkami z olejem z wiesiołka czy ogórecznika), a nie dodatkowe picie płynów.
Preparaty dermokosmeceutyczne – suplementy diety:
- Innoeov jędrność skóry - dostarcza kompleks izoflawonów sojowych, stymuluje produkcję kwasu hialuronowego utrzymującego wilgotność w skórze właściwej,
- Capivit HydroControl - zawiera odpowiednią dawkę oleju z ogórecznika lekarskiego oraz witamin A i E, co ma znaczenie dla regeneracji komórek skóry oraz zapewnia skuteczność w zwalczaniu suchości i podrażnień skóry,
- Topialyse kapsułki - zawierają olej z ogórecznika lekarskiego i witaminę E;
- proces starzenia obejmuje nie tylko naskórek,
- symptomy starzenia się skóry powstają zarówno na powierzchni, jak i w warstwach leżących głębiej.
- główne zmiany powstają w skórze właściwej; polegają one na degradacji włókien kolagenowych i sprężystych; powstają zmarszczki, dochodzi do suchości i silnego złuszczania naskórka.
- skóra jest się sucha, mało elastyczna, chropowata, pokryta zmarszczkami,
- z wiekiem zaczynają pojawiać się przebarwienia i odbarwienia, naczyniaki, plamy soczewicowate, brodawki łojotokowe jak również nadmierne rogowacenie;
retinoidy (pochodne wit. A) - regulatory wzrostu komórek naskórka. Ograniczają złuszczanie i szorstkość skóry, chronią skórę przed szkodliwym wpływem wolnych rodników, przeciwdziałają procesom starzenia genetycznego. Poprawiają elastyczność skóry, opóźniając jej wiotczenie.
witamina C - chroni skórę przed wolnymi rodnikami, zapobiega degeneracji i starzeniu się skóry. Chroni skórę przed szkodliwym wpływem UV. Rozjaśnia skórę, wspomaga usuwanie przebarwień, uszczelnia i uelastycznia naczynia włosowate, stymuluje produkcję kolagenu, wywiera efekt przeciwzapalny i przeciwobrzękowy, zapewnia prawidłową strukturę włókien kolagenowych.
witamina E (tokoferol) - działa fotoprotekcyjne i przeciwzapalnie. Regeneruje barierę lipidową. Jest inhibitorem wolnych rodników i antyutleniaczem - reagując z wolnymi rodnikami i przekształca je w obojętne, niegroźne substancje.
koenzym Q10 - jedna z najskuteczniejszych substancji odpowiedzialnych za usuwanie wolnych rodników. Dostarcza energii, wpływa na przyspieszenie metabolizmu komórkowego, polepsza dotlenianie komórek, regeneruje skórę, neutralizuje wolne rodniki. Powoduje zanik drobnych zmarszczek i spłycenie zmarszczek głębokich, wzrost nawilżenia i elastyczności skóry, zwiększa jędrność skóry, nadaje skórze młody wygląd („eliksir młodości”).
algi - rośliny pochodzenia morskiego, a także wyciągi z nich, pobudzają, wzmacniają i nawilżają, poprawiają mikrocyrkulację i krążenie limfy.
peptydy - mają zdolność przenoszenia składników aktywnych w głąb skóry, rozkurczają skórę wokół zmarszczek, spłycają zmarszczki, pobudzając produkcję elastyny i kolagenu - włókien podporowych skóry (np. matrixyl, aminopeptydy).
kinetyna - ma zdolność do przedłużania życia fibroblastów, jest pomocna w usuwaniu zniszczeń skóry spowodowanych nadmierną ekspozycją słoneczną. Jest ona także efektywnym antyoksydantem. Z racji swej budowy chemicznej wykazuje powiązania z DNA, dzięki czemu stymuluje jego mechanizmy naprawcze. To powoduje, że kinetyna przyczynia się do przedłużania życia komórek, pomaga wygładzić skórę, poprawić jej koloryt, zmniejszyć zmarszczki powierzchniowe.
kwas hialuronowy - jest naturalnym polisacharydem stanowiącym istotny element strukturalny skóry, tkanki podskórnej. Nadaje sprężystość skórze i brak zmarszczek, pełni funkcję nawilżacza w kosmeceutykach – wiąże wodę, chroni przed wysuszeniem, wygładza naskórek, wspiera właściwości ochronne.
- kruchość naczynek jest związana z ich podwyższoną przepuszczalnością, która powoduje przenikanie do skóry wielu czynników zapalnych; w konsekwencji dochodzi do pojawienia się na skórze rozlanego rumienia, uczucia pieczenia i rozgrzania,
- kruchość i nadwrażliwość naczyń krwionośnych jest jednym z czynników przyczyniających się do powstawania trądziku różowatego; z czasem skłonność do pojawiania się rumienia utrwala się,
- kruche naczynia włosowate nie wytrzymują ciśnienia krwi, zaczynają pękać, pozostawiając na skórze trwałe ślady, zwane teleangiektazjami (potocznie pajączkami),
- skłonność do występowania rozszerzonych naczyń krwionośnych występuje już w dzieciństwie, a po 20. roku życia naczynka zaczynają być widoczne,
- skórę tę przy pielęgnacji należy traktować jako nadzwyczaj wrażliwą; bardzo często reaguje ona długotrwałym rumieniem , czasem opuchlizną, pieczeniem i swędzeniem,
- zaczerwienienie może pojawiać się w okolicy policzków, nosa i brody, najczęściej na skutek picia kawy, mocnej herbaty, alkoholu, spożywania ostrych przypraw, a nawet w przypadku spożycia gorącego posiłku,
- rozszerzone naczynka mogą powstać przy każdym typie cery, ale najbardziej narażona na tę dolegliwość jest skóra delikatna, cienka i wrażliwa, nie bez znaczenia jest też głębokość unaczynienia skóry;
- witaminy: C, K,
- związki krzemu,
- oczar wirginijski- Hamamelis virginiana – działanie silnie regenerujące, przeciwzapalne, bakteriobójcze, oczyszczające, przeciwkrwotoczne, poprawiają ukrwienie skóry; zalecane stężenia: 1,5-3% kremy, 2-7% maseczki do skóry naczyniowej,
- algi morskie- zawierają witaminy, makro- i mikroelementy, wzmacniają, nawilżają, łagodzą podrażnienia, uspokajają,
- miłorząb japoński (Ginkgo biloba)- uelastycznia ściany naczyń krwionośnych, zmniejsza kruchość naczynek, poprawia krążenie w naczyniach włosowatych,
- krwawnik pospolity (Achillea millefolium) - zawiera azulen, flawonoidy, garbniki, cynk – działanie przeciwzapalne,
- armika górska (Arnica montana) - wzmacnia ściany naczyń włosowatych, zmniejsza obrzęki i bolesność, ma działanie bakteriobójcze i gojące,
- kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum) – zawiera glikozydy pobudzające krążenie krwi uelastyczniające, uszczelniające i wzmacniające naczynka,
- nagietek lekarski (Callendula officinalis) - zmniejsza kruchość naczyń włosowatych, wykazuje działanie przeciwzapalne i gojące,
- olejki eteryczne (cyprysowy, neroli, sandałowy, różany, z melisy lekarskiej, szałwii) - wzmacniają naczynka, zapobiegają ich pękaniu, łagodzą i koją,
- kwas laktobionowy (np. NeoStrata Bionic Face Cream) – polihydroksykwas charakteryzujący się silnymi właściwościami antyoksydacyjnymi, zwalcza wolne rodniki. Hamuje działanie enzymów przestrzeni zewnątrzkomórkowej naskórka tzw. metaloproteinaz, przez co zapobiega tworzeniu się zmarszczek, teleangiektazji, zwiotczenia skóry. Wzmacnia mechanizmy naprawcze (poprzez pobudzenie syntezy kolagenu), stanowi ochronę przed skutkami działania promieni UV;
- zielone pigmenty – dodatek do preparatów kamuflujących dla cer naczyniowych, pomagają zatuszować zaczerwienienia;
Przebarwienia skóry
O kolorze skóry decyduje szereg czynników, ale przede wszystkim zawartość jej naturalnego barwnika – melaniny. Barwnik ten jest produkowany w procesie melanogenezy w melanocytach (komórkach barwnikowych), których najwięcej znajduje się w obrębie naskórka. Proces melanogenezy oparty jest na szeregu reakcji oksydacyjnych i złożonych przemian biochemicznych, w których substratem początkowym jest aminokwas – tyrozyna. Pojawienie się niejednorodnego zabarwienia skóry jest głównie wynikiem nadmiernej liczby melanocytów w naskórku lub nadprodukcji melaniny przy ich prawidłowej liczbie. Rodzaj przebarwień związany jest z głębokością ich powstawania w skórze (naskórkowe, skórne i mieszane). Najczęściej na skórze występują pod postacią piegów, ostudy (melasma), soczewicowatych plam starczych oraz przebarwień pozapalnych. Plamy pigmentacyjne najczęściej umiejscawiają się na skórze odsłoniętych partii ciała (twarz, dekolt, ręce) stanowiąc dla wielu osób dokuczliwy defekt kosmetyczny. Problem narasta po okresie letnim, kiedy to w znaczący sposób nasila się ilość pojawiających się przebarwień pigmentacyjnych skóry. Szacuje się, że ponad 60% pojawiających się na niej plam barwnikowych wywoływane jest działaniem promieniowania UV. Spośród czynników sprzyjających ich powstawaniu można również wymienić zakłócenia gospodarki hormonalnej organizmu, które mogą pojawić się w okresie ciąży lub menopauzy, a także przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych. Proces ten może pogłębiać ekspozycja na ultrafiolet w trakcie stosowania niektórych kosmetyków, perfum czy też przyjmowanie leków uwrażliwiających skórę na działanie promieni słonecznych.
- Oddziaływanie na produkcję melaniny - preparaty kosmetyczne, które hamują tyrozynazę (enzym odpowiadający za syntezę eumelaniny dającej efekt brązowienia skóry), w rezultacie powodujące rozkład melanin.
- Równomierne rozmieszczanie melaniny w naskórku.
- Kwas kojowy – hamuje wytwarzanie melaniny oddziałując na enzymy biorące udział w syntezie eumelanin, zbliżony pod względem właściwości chemicznych do hydrochinonu, najczęściej stosowany jest w stężeniach od 3 do 6%. Preparaty zawierające ten składnik nie tylko rozjaśniają przebarwienia, ale działają również przeciwzmarszczkowo i nawilżająco
- Kwas azelainowy - działa jako konkurencyjny inhibitor tyrozynazy, hamując melanogenezę przede wszystkim w pobudzonych melanocytach. W preparatach kosmetycznych może być stosowany w ilości 20%
- Arbutyna (glikozyd hydrochinonu) – w stężeniach 4,5 do 12% stwierdzono jej obecność w liściach mącznicy lekarskiej i borówki brusznicy.W preparatach kosmetycznych stosuje się bądź czystą arbutynę, bądź wyciągi z roślin ją zawierających, przy czym działanie wybielające czystego związku jest skuteczniejsze niż ekstraktów.
- Retinol (witamina A)- regulując procesy różnicowania nie dopuszcza do powstawania skupisk komórek barwnikowych. Pobudza metabolizm i reguluje proces melanogenezy, zapobiegając przebarwieniom będącym wynikiem jego zaburzeń. Może zmniejszyć nawet o 60% głęboką pigmentację. Dzięki regularnemu stosowaniu preparatów z witaminą A następuje równomierne rozłożenie melaniny w skórze, skóra wyraźnie rozjaśnia się. Retinol traci jednak swoje właściwości w kontakcie ze światłem. Dlatego też w kremach wskazane jest stosowanie go zamkniętego w mikrokapsułkach, które zapewniają jego optymalną skuteczność i przyswajanie
- Kwas fitowy – naturalny antyutleniacz, hamuje melanogenezę
- Witamina C (kwas askorbinowy) – spowalnia syntezę melaniny, dzięki czemu zapewnia skórze działanie depigmentacyjne i rozjaśniające. Jego działanie jest szczególnie skuteczne w przypadku przebarwień powstałych w wyniku nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne
- Hydroksykwasy - wywierają one wpływ na barwę naszej skóry poprzez biologiczne złuszczanie naskórka. Dzięki swym właściwościom ułatwiają działanie i penetrację pozostałych składników aktywnych, w tym także związków wybielających. Ponieważ biosynteza melanin wymaga środowiska alkalicznego, hamują one ten proces, poprzez zakwaszenie środowiska. Pozwala to usunąć pojawiające się plamy, nadając skórze ładny, zdrowy wygląd. Zakres stosowanych stężeń hydroksykwasów jest różny, zależny od celu i rodzaju kosmetyku. W preparatach ogólnie dostępnych z reguły nie przekraczają one wartości 2%.
- trudna do pielęgnacji,
- na zniszczenie cery wpływa zanieczyszczenie środowiska, smog, stres, tryb życia i wiele innych czynników, które powodują, że skóra staje się bezbronna, a wolne rodniki atakują komórki naskórka, co prowadzi do uszkodzeń skóry, czyli przyspieszenia procesu starzenia,
- skóra jest szara, zmęczona, jej wygląd świadczy m.in. o zakłóceniach w procesie oddychania komórkowego,
- zanieczyszczenia atmosferyczne, stres i niehigieniczny tryb życia (nikotyna, alkohol, brak snu itp.) ograniczają możliwości pobierania tak ważnego dla naszej skóry tlenu,
- każdy rodzaj cery może być równocześnie cerą zniszczoną;