Usuwanie znamion skórnych
Usuwanie znamion skórnych
Nieprawidłowości rozwojowe skóry o charakterze wrodzonym, chociaż ujawniające się niekiedy w późniejszym okresie życia. Utrzymują się w ciągu całego życia. W zależności od tego, z jakiej struktury skóry znamiona się wywodzą wyróżnia się:
Znamiona naskórkowe
Brodawki łojotokowe (starcze)
Zaliczane do znamion naskórkowych, są to w istocie łagodne nowotwory naskórkowe o brodawkowej, często hiperkeratotycznej powierzchni, niekiedy uszypułowane.
Zmiany skórne są różne morfologicznie: od płasko wyniosłych, dobrze odgraniczonych od otoczenia grudek koloru zbliżonego do koloru skóry zdrowej, do wyniosłych, brodawkowatych, hiperkeratotycznych, brunatnych tworów.
Brodawka łojotokowa
Lokalizacja
Najczęściej umiejscowione na tułowiu, twarzy i grzbietach rąk. Pojawiają się w wieku dojrzałym i u osób starszych. Wysiew bardzo licznych zmian na tułowiu może być niekiedy rewelatorem nowotworów narządów wewnętrznych, a w części przypadków raków przewodu pokarmowego lub innych nowotworów .
Leczenie
Laseroterapia CO2, łyżeczkowanie, elektroresekcja.
Znamię naskórkowe brodawkowate
Ograniczone obszary nadmiernej pigmentacji i/lub brodawkującej powierzchni, najczęściej tworzą linijny układ;
Znamię naskórkowe
Leczenie
laser CO2, wycięcie chirurgiczne;
Znamiona przydatkowe
1. Znamiona wywodzące się z mieszka włosowego
Łagodne guzy występujące na twarzy i owłosionej skórze głowy, np. znamię mieszkowe (trichofolliculoma), trichoadenoma, trichoblastoma, trichoepithelioma, tricholemmoma, pilomatrixoma i inne;
Znamię przydatkowe
Leczenie
laser CO2/wycięcie chirurgiczne;
2. Znamiona wychodzące z gruczołów łojowych
- znamię łojowe – żółtawa lub różowa blaszka o brodawkującej powierzchni, niepokryta włosami, widoczna od urodzenia (może z wiekiem ciemnieć i ulegać pogrubieniu);
Lokalizacja: skóra owłosiona głowy i twarz (gł. czoło, skronie, policzki, okolice małżowin usznych);
Znamię łojowe
Leczenie
Wycięcie chirurgiczne lub głęboka ablacja laserem CO2;
Hiperplazja gruczołów łojowych
Pojedyncze lub mnogie guzki 1-3 mm wielkości, o cielistym lub żółtawym zabarwieniu, często z centralnym wgłębieniem, gł. u osób w średnim i starszym wieku;
Hyperplasia gruczołów łojowych
Lokalizacja
twarz (gł. czoło, nos, policzki), szyja;
Leczenie
laser CO2;
- inne: torbiel łojowa, gruczolak łojowy;
3. Znamiona wychodzące z gruczołów potowych
- gruczolaki potowe (syringoma) – najczęstsze guzy przydatkowe; małe grudki cieliste lub blade występujące licznie na skórze powiek młodych kobiet; w postaci wysiewnej mogą pojawiać się w każdej okolicy występowania gruczołów ekrynowych (tułów, wargi sromowe);
Gruczolaki potowe
Leczenie
laser CO2 – duża nawrotowość zmian;
- inne: oblak, torbielak potowy;
Znamiona naczyniowe
Naczyniak krwionośny
Zmiana w postaci ostro odgraniczonych wypukłych plam lub drobnych guzków o zabarwieniu sinoczerwonym. Naczyniak może być obecny już w chwili urodzenia, ale zwykle ujawnia się dopiero w 1-2 tygodniu życia jako czerwony punkcik na głowie lub tułowiu dziecka. Najintensywniej powiększa się w ciągu pierwszych 6 miesięcy i po roku osiąga swój ostateczny rozmiar. Ma kolor czerwony, jest miękki, wypukły, wyglądem przypomina truskawkę. Większość naczyniaków znika samoistnie między 5 a 9 rokiem życia, a jako ślad po naczyniaku zostaje przebarwienie albo skupisko widocznych przez skórę rozszerzonych naczynek krwionośnych.
Naczyniak
Leczenie
wycięcie chirurgiczne, laseroterapia, krioterapia. Naczyniaki jamiste mogą ustępować samoistnie.
Ziarniniak naczyniowy
Naczyniak związany z nowotworzeniem naczyń włosowatych, wywołany urazem i/lub zakażeniem bakteryjnym. Guzek jest zazwyczaj pojedynczy, sinoczerwony, o wilgotnej, łatwo krwawiącej powierzchni i uszypułowanej podstawie. Wykazuje szybki wzrost. Często pojawiaja się u kobiet ciężarnych lub jako powikłanie terapii doustną izotretinoiną. Najczęściej lokalizuje się na twarzy i rękach. Zmiana jest bezbolesna.
Ziarniniak naczyniowy
Leczenie
Laseroterapia laserem CO2, usunięcie chirurgiczne, elektrokoagulacja; częste wznowy.
Jeziorko żylne
Zmiana o charakterze naczyniowym: miękkie, niebieskie grudki występujące gł. na wargach lub małżowinie usznej;
Jeziorko żylne
Leczenie
Laseroterapia lub wycięcie chirurgiczne
Znamiona barwnikowe
Znamiona barwnikowe, melanocytowe (nazwa pochodzi od melanocytu - komórki produkującej barwnik skóry – melaninę) są wrodzonymi nieprawidłowościami skóry, ujawniającymi się niejednokrotnie w późniejszym okresie życia.
1. Znamiona barwnikowe naskórkowe
- znamiona płaskie – w poziomie skóry, odgraniczone od otoczenia, nie powodują żadnych dolegliwości. Powiększają się wraz ze wzrostem dziecka. W przypadku przewlekłego drażnienia mogą być punktem wyjścia złośliwego nowotworu skóry - czerniaka. Zdarza się to jednak rzadko.
- plamy soczewicowate - drobne, dobrze odgraniczone od otoczenia plamy barwy jasno - lub ciemnobrunatnej. Są zwykle mnogie. Najczęściej zajmuje tułów, pojawiają się w dzieciństwie. Przypominają piegi, ale są nieco większe. Plamy soczewicowate słoneczne oraz starcze pojawiają się pod wpływem przewlekłego działania promieni słonecznych lub w przebiegu PUVA - terapii , albo też u osób w starszym wieku, przeważnie o jasnej karnacji, trudno opalających się. W istocie są defektem kosmetycznym. Mogą one być pojedyncze lub liczne, zwykle zlokalizowane są na skórze odkrytych części ciała (twarz, ręce, przedramiona). Zmiany pojawiają się liczniej latem i o tej porze roku także ciemnieją. Plamy soczewicowate słoneczne mogą stopniowo samoistnie zanikać. Natomiast starcze mają charakter zmian trwałych. Tzw. złośliwe plamy soczewicowate są często punktem wyjścia czerniaka. Są one ciemne i na ogół nieregularnie zabarwione, niekiedy nieco uwypuklone. Występują na twarzy, częściej u kobiet i u osób w starszym wieku. W tych przypadkach rozwój czerniaka jest wolny, a przebieg choroby stosunkowo łagodny.
Plamy soczewicowate (lentigosenilis)
2. Znamiona barwnikowe komórkowe
Są to bardzo częste znamiona, mogą mieć kolor zbliżony do barwy skóry, a także jasnobrunatny, aż do bardzo ciemnego. Ich powierzchnia bywa gładka, brodawkowata, zrazikowa, mogą być płaskie, wypukłe, guzowate, nawet uszypułkowane i owłosione. Praktycznie u każdego człowieka można stwierdzić kilkanaście zmian tego typu. Ryzyko ich zezłośliwienia jest niewielkie. Najbezpieczniejsze są znamiona wyniosłe uszypułkowane i owłosione, najgroźniejsze - wrodzone i dysplastyczne. Liczba znamion barwnikowych zwykłych (nabytych) u ludzi rasy białej zazwyczaj jest duża, u każdego człowieka można wykryć kilkanaście zmian tego typu. Często pojawiają się w wieku wczesnodziecięcym, ale najwięcej znamion barwnikowych przybywa w wieku 20-30 lat. Ryzyko rozwoju czerniaka jest niewielkie, zwłaszcza w znamionach wyniosłych, uszypułowanych i owłosionych, istnieje natomiast w przypadku znamion wrodzonych i dysplastycznych . Za rozwojem czerniaka ze znamienia barwnikowego przemawiają:
powiększenie się rozmiarów znamienia oraz jego pogrubienie
nierównomierne przebarwienie powierzchni znamienia z rozmaitymi odcieniami brązu i ogniskowymi odbarwieniami
odczyn zapalny w obrębie znamienia
nadżerki, krwawienie, świąd
Znamię barwnikowe
Dość charakterystycznie wyglądają znamiona barwnikowe w obrębie paznokci (często jako pasmo barwy brązowej lub czarnej wzdłuż płytki paznokciowej), ze względu na trudności diagnostyczne i różnicowanie z czerniakiem należy je zawsze usuwać chirurgicznie.
- odmiana wrodzona znamienia barwnikowego ma zwykle bardzo duże wymiary, niekiedy nierównomierną, brodawkującą powierzchnię, bywa owłosiona. Mimo iż te cechy uchodzą za "bezpieczne", znamiona wrodzone często złośliwieją. Czasami znamiona te obejmują cały tułów.
Odmiana wrodzona znamienia barwnikowego
- znamię Suttona (halo nevus) – znamię otoczone obszarem odbarwienia, najczęściej ulegające regresji; występuje gł. u dzieci i jest wynikiem nagromadzenia wokół znamienia limfocytów produkujących przeciwciała przeciwmelanocytowe; może towarzyszyć bielactwu; nie budzi niepokoju onkologicznego;
Znamię Sutona
Leczenie
nie wymaga, ew. wycięcie chirurgiczne;
- znamię błękitne - komórki barwnikowe są tu umiejscowione dość głęboko w skórze, zwykle na twarzy i kończynach. Znamiona przybierają barwę od jasnoniebieskiej do czarnej. Należą do tzw. bezpiecznych znamion, tzn. rzadko są punktem wyjścia czerniaków.
Znamię błekitne
- znamię Spitz do niedawna nosiło niefortunną nazwę czerniaka młodzieńczego. Znamiona te bowiem nie ulegają zezłośliwieniu, a swą dawną nazwę zawdzięczają podobieństwu w obrazie histologicznym do czerniaka. Pojawiają się najczęściej u młodzieży na twarzy, rzadziej na kończynach. Są zwykle pojedyncze, barwy czerwonej lub sinawej, czasem w otoczeniu zmiany głównej występują drobne guzki - satelity.
Znamię Spitz
- znamię Reed – szybkorosnąca zmiana (może nasuwać podejrzenie czerniaka), o jednolitym ciemnobrązowym zabarwieniu, płaska lub płaskowyniosła, o średnicy do 1cm, gł. na kończynach; leczenie: wycięcie chirurgiczne;
Znamię Reed
- znamię dysplastyczne pojedyncze stwierdza się u 5 - 8% ludzi rasy białej, a tzw. zespół znamion dysplastycznych występuje często rodzinnie. Umiejscawiają się na skórze całego ciała, także na skórze owłosionej głowy, gdzie są wyjątkowo niebezpieczne ze względu na stałe drażnienie i utrudnioną obserwację.
Znamię dysplastyczne
- zespół znamion dysplastycznych występuje często rodzinnie. Zespół ten wiąże się z dużym ryzykiem rozwoju czerniaków złośliwych ma więc bardzo duże znaczenie praktyczne ze względu na profilaktykę czerniaka . Znamiona dysplastyczne mają następujące cechy:
występują u kilku lub wielu członków rodziny
są na ogół liczne
są większe niż zwykłe znamiona (5-15 mm)
mają nieregularne obrysy i niejednolite zabarwienie
są płaskie lub nierównomiernie wyniosłe - w części środkowej (kształt sadzonego jaja) lub też o powierzchni wybrukowanej
Zespół znamion dysplastycznych
Znamiona dysplastyczne pojawiają się najliczniej od 6. miesiąca do 30. roku życia, ale także i później, choć w mniejszej liczbie. U części osób ustępują samoistnie. Tego typu znamiona częściej niż inne rozwijają się w kierunku czerniaka, dlatego też wymagają stałej obserwacji lekarskiej (kontrola co 3 - 12 miesięcy) i skutecznej ochrony przed nasłonecznianiem.
Usuwanie znamion barwnikowych
Wczesne chirurgiczne usunięcie złośliwiejącego znamienia w bardzo wielu przypadkach ratuje życie ludzkie. Przy usuwaniu znamion barwnikowych należy zachować dużą ostrożność. Ocena znamion jest niezwykle trudna, nawet przy użyciu specjalnego przyrządu - dermatoskopu. Wielką rolę odgrywa tu doświadczenie i wiedza lekarza. Większość znamion usuwana jest jedynie w celach kosmetycznych. Natomiast w przypadku jakichkolwiek podejrzeń co do odmiany znamienia najbezpieczniejszą metodą jego usunięcia jest leczenie chirurgiczne i badanie histopatologiczne usuniętej zmiany.
Ze znamion nie wolno pobierać wycinków do badania ze względu na niebezpieczeństwo ich zezłośliwienia pod wpływem drażnienia.
Znamiona dysplastyczne budzące jakiekolwiek obawy powinny być usuwane chirurgicznie z niewielkim marginesem zdrowej skóry.
ZAPAMIĘTAJ !!!
Przed podjęciem jakiegokolwiek leczenia znamion i zaburzeń barwnikowych konieczna jest wizyta u dermatologa.
Jeśli w obrębie znamienia barwnikowego pojawi się jakaś zmiana, należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Odkładanie wizyty tylko pogarsza sytuację.
Bezwzględnym wskazaniem do leczenia chirurgicznego jest podejrzenie zezłośliwienia znamienia.
Nie powinno się usuwać znamienia za pomocą metody laserowej, gdyż nie można już wykonać badania histopatologicznego. Aby móc wykonać zabieg tą metoda, lekarz musiałby mieć stuprocentową pewność co do rodzaju usuwanej zmiany.